استادیار دانشگاه تهران «کم تجربگی یا بیتجربگی در ایجاد و اداره کسب و کار» را مهمترین دلیل شکست کارآفرینان ایرانی عنوان کرد. دکتر قنبر محمدی الیاسی در گفتوگو با خبرنگار بازارکار، با اعلام این مطلب افزود: از دیگر دلایل شکست کارآفرینان در ایران چالش بازاریابی و فروش است. بسیاری از کارآفرینان ایرانی نیازهای بازار را نمیشناسند و پژوهشهای مربوط به بازار را به درستی انجام نمیدهند. همچنین پیشبینی درستی از رفتار رقبا ندارند و شبکههای توزیع را به شکل صحیح آن نمیشناسند. بسیاری از کارآفرینان ایرانی اقدام به نوآوریهای افراطی و نامتناسب با بازار میکنند که در نهایت موجب شکست کسب و کار آنان میشود.
شراکت نامناسب
استادیار دانشگاه تهران، شراکت نامناسب را از دلایل شکست کارآفرینانی ایرانی عنوان کرد و افزود: نداشتن دقت مناسب در انتخاب شرکاء؛ یکسان بودن تخصص شرکاء؛ داشتن تعارف زیاد و ابراز نکردن مخالفتها و دخالت دوستیها در شراکت از مشخصات یک شراکت نامناسب است.
انعطافناپذیری در روش و مشکلات مالی
محمدی الیاسی انعطافناپذیری در روش را از دیگر دلایل شکست کارآفرینان ایرانی عنوان کرد و گفت: متاسفانه بسیاری از کارآفرینان ایرانی در تغییر روشها و شیوههای انجام کار یا جایگزین کردن راهکارهای مناسب به جای شــیوههای متداول با توجه به تغییرها و تحولها در موقعیت، ناتوانند.
وی ضغف و توجه نکردن به تامین مالی مناسب و مدیریت نقدینگی برای بقاء و گسترش کسب و کار را از دیگر دلایل شکست کارآفرینان ایرانی عنوان کرد.
وابستگی به مسیر خطا
الیاسی وابستگی به مسیر خطا را یکی دیگر از عوامل شکست کارآفرینان ایرانی عنوان کرد و تصریح کرد: بسیاری از شرکتها در تصمیمها و فعالیتهای مرتبط با ایجاد کسب و کار یا تعریف پروژهها، دچار شیفتگی شده و پس از بروز و آشکار شدن نشانههای اولیه مشـکل و خطا، تمــایلی به پذیرش آن ندارند. در نتیجه تا جایی ادامه میدهند که مشکل به یک بحران تبدیل شده و گاهی به تعطیلی و انحلال کسب و کار منجر میشود.
وی افزود: پایبندی مستمر به یک تصمیم تاریخی و دانشی مربوط به ایجاد و اداره کسب و کار در مواجهه با موقعیتها و پروژههای کاری بعضاً متفاوت، از نشانههای مشهود وابستگی به مسیر خطاست.
نامساعد بودن فضای کسب و کار
این استادیار دانشگاه تهران در ادامه، به نامســاعد بودن فضای کسب و کار به عنوان یکی دیگر از عوامل شکست کارآفرینان ایران اشاره کرد و گفت: تغییر سیاستهای دولت و بهکارگیری سیاستهای سلیقهای؛ ناسالم بودن محیط کسب و کار؛ بیثباتی مدیران و کارفرمایان دولتی؛ وجود قوانین نامناسب و غیرحمایتی؛ نبود اطمینان محیطی؛ نامناسب بودن بازار؛ بهره بالای وامهای بانکی و... از مهمترین عوامل نامساعد شدن محیط کسب و کار در ایران هستند.
وی تاکید کرد: برای اینکه یک محیط کسب و کار مساعد باشد ضرورت دارد که قوانین حاکم بر این حوزه مناسبسازی شوند و در راستای حمایت از کارآفرینان تنظیم و تدوین شوند. کارآفرینان نیاز دارند قواعد حاکم بر فعالیتهای اشتغالی و اقتصادی کشور از ثبات و پایداری لازم برخوردار باشند و دسترسی آنان به منابع و امکانات مورد نیاز فراهم باشد.
دلایل شکست کارآفرینان خارجی
الیاسی سپس به دلایل شکست کارآفرینان خارجی نیز اشاره کرد و گفت: نتایج یک تحقیق که درباره 250 شرکت مستقر در دوره «سیلیکون» انجام شد، نشان دادکه 50 درصد شرکتهای مطالعه شده با شکست مواجه شده، 32 درصد از این شرکتها ادغام یا فروخته شده و تنها 18 درصد از آنان رشد کرده و فعالیت خود را گسترش دادهاند.
وی ادامـــه داد: «برونو» از پژوهشـگران و صاحبنظران حوزه کارآفرینی در مطالعهای که در زمینه دلایل شکست کارآفرینان انجام داده دلایل مختلفی را برای ناکامی این افراد در دسترس به اهداف خود برشمرده است که از مهمترین آنها میتوان به مشکلات محصول، بازاریابی، مالی، مدیریت و پرسنلی نام برد.
الیاسی تصریح کرد: براساس تحقیق «برونو» مشکلات و ضعفهای گروه مدیریتی مهمترین دلیل شکست کارآفرینان شناخت شده است. 90 درصد کسانی که در نظرسنجی «برونو» شرکت کردهاند این عامل را به عنوان عامل شکست کسب و کار خود معرفی کردهاند.
این استادیار دانشگاه تهران با اعلام اینکه برخی از اندیشمندان نحوه تصمیمگیری کارآفرینان را به عنوان یکی از دلایل شکست آنان قلمداد میکنند، گفت: علت این است که کارآفرینان در تصمیمگیریها از میانبرهای شناختی یا همان روش شهـودی بهره میگیرند.
نقش عوامل بیرونی و درونی
در شکست کارآفرینان
الیاسی سپس به نتیجه تحقیق «زاکاراکیس و همکارانش» در ارتباط با دلایل شکست کارآفرینان اشاره کرد و گفت: «زاکاراکیس و همکارانش» در پژوهشهای خود به بررسی شکست کارآفرینان پرداخـتهاند. آنان در مطالعههـــای خــود 8 شرکت شکست خورده که از جمله شرکتهای تولیدی فعال در عرصه فناوریهای برتر بودند، بررسی کردند. براساس نتایج بررسیهای آنان، 58 درصـد از کارآفرینان علـت شـکسـت کسب و کار خود را به عوامل درونی مانند راهبرد مدیریتی ضعیف و کمبود سرمایه نسبت دادهاند.
وی افزود: این در حالی است که 75 درصد سرمایهگذاران مخاطرهپذیر علت شکست همان شرکتها را به عوامل بیرونی و خارج از کنترل کارآفرینان مربوط دانستهاند. آنان عاملهایی همچون: رقابت شدید؛ نرخ رشد کم بازار و کوچک بودن اندازه بازار را به عنوان علل شکست خود برشمردهاند.
تعابیر مختلف
از شکست کسب و کار
استادیار دانشگاه تهران در ادامه به تعابیر مختلفی که از شکست در کسب و کارهای مختلف وجود دارد اشاره کرد و گفت: در این زمینه 3 دیدگاه مختلف وجود دارد. دیدگاه اول شکست را معادل تعطیل شدن و انحلال کسب و کارمطرح میکند. در دیدگاه دوم، شکست معادل شکست تجاری و یا به کسب و کاری اشاره دارد که با مشکلات و چالشهای اساسی مواجهه میشود و ورشکست میشود. کاهش شدید درآمدهای سازمان و یا افزایش شدید هزینهها و همچنین از دست دادن یا نرسیدن به سهم بازار از مهمترین دلایل شکست کسب و کار در این دیدگاه است. در دیدگاه سوم شکست به عنوان دست نیافتن کارآفرینان به اهداف تعیین شده در زمان تاسیس یا مدیریت کسب و کار خود، معرفی شده است.
پیامدهای شکست کارآفرینان
الیاسی در ادامه به پیامدهای شکست کارآفرینان اشاره کــرد و خاطر نشـان کرد: شکسـت کارآفرینان پیامـدهـــای مختلفی به همراه دارد که از مهمترین آنها میتوان به مشکلات اقتصادی، اجتماعی، فیزیوژیک، روحی و روانی و همچنین هزینه فرصت از دست رفته اشاره کرد.
نحوه مقابله با شکست
این استادیار دانشگاه تهران سپس به نحوه مقابله با شکستها و اشتباهات کاری کارآفرینان ایرانی اشاره کرد و گفت: برای این منظور ضرورت دارد که مشکل تشخیص و پذیرفته شود و دلایل و ریشههای این مشکل شناخته شوند. پس از آن باید خطاها اصلاح و از شکست جلوگیری شود. همچنین نباید اجازه دادکه شکست تبدیل به بحران شود. در نهایت اینکه باید تلاش شود که در آینده خطاهای صورت گرفته، تکرار نشوند. بسیاری از کارآفرینان موفق ایرانی اقدامات مذکور را در جهت رفع مشکلات و خطاهای کسب و کار خویش برگزیدهاند.
استفاده از آموختههای
حاصل از تجربه اشتباهات
الیاسی همچنین به آموختههای حاصل از تجربه اشتباهات و شکستهای کاری کارآفرینان ایرانی اشاره کرد و گفت: احتیاط و دقت بیشتر؛ فراگرفتن اصول شراکت؛ کسب دانش، تجربه و ارتباطات جدید؛ افزایش مهارت کارآفرینانه؛ پیشبینی راههای جایگزین؛ تغییر روش و یادگیری تیمی مهمترین آموختههای کارآفرینان موفق ایرانی از تجربه اشتباهات خود است.
استادیار دانشگاه تهران، در پایان یادگیری کارآفرینان از خطاها، اشتباهات و شکستها را مهمترین روش یادگیری آنان اشاره کرد و تصریح کرد: 60 تا 70 درصد مهارتهای کارآفرینی از طریق یادگیری غیررسمی صورت میگیرد که یادگیری از خطاها، اشتباهات و شکستها مهمترین روش در این نوع از یادگیری است.
گفت وگو: حجت سوری
حواس پرتی بیماری نسل جدید کارآفرینان
سر و صدا زیاد است و اطلاعات بیش از حد است. اگر نتوانید محیط خود را کنترل کنید کم کم شکست خواهید خورد.
البته بیشتر کارآفرینان بهانههای زیر را میآورند:
• من یک کارآفرینم و باید به دنبال منابع الهام بخش باشم.
• اگر بخواهم کارآفرینی موفق باشم باید چیزهای جدید را بیاموزم.
• من فقط کنجکاوم.
بله، درست است. کارآفرینان افرادی کنجکاو هستند. در واقع آنها بیش از حد کنجکاو هستند و به همه چیز بیش از حد اهمیت میدهند در حالی که شاید چیزی گیرشان هم نیاید.
موارد زیر را برای کنترل محیط خود در نظر بگیرید:
۱. ذهن خود را کنترل کنید

کارآفرینان جزء باهوشترین افراد هستند. نه به این خاطر که شاید به صورت مادرزادی باهوش باشند، بلکه آنها از مغز خود بیشتر از سایر همسالان خود که فقط منتظرند وقت کاریشان تمام شود و به خانه بروند، استفاده میکنند.
از این ویژگی استفاده کنید و زندگی خود را کنترل کنید. کار بسیار سادهای است، اما مساله اینجاست که چگونه میخواهید آن را روزانه اجرا کنید. بهتر است برای رسیدن به این نقطه به موارد زیر توجه کنید:
• هنگام صرف چای لیستی از کارهایی که باید انجام دهید را یادداشت کنید. بر روی کاغذ کارهایی که در آن روز باید انجام دهید را یادداشت کنید. توجه: اغراق نکنید.
• فیسبوک و توییتر خود را حداقل در دو ساعت اول صبح چک نکنید. همین یک کار میتواند روز شما را برای کار کردن تغییر دهد. اجازه ندهید پستی در فیسبوک و یا ایمیلی کل روز شما را کنترل کند؛ اجازه دهید که قدرت در دستان شما باشد.
• آفلاین باشید. از نرم افزارهایی مثل Anti-Social یا Cold Turkey استفاده کنید تا وب سایتهایی مثل فیس بوک و یا هر سایتی که مد نظرتان هست را بلاک کند. با نرم افزارهایی مثل Cold Turkey میتواند سایتهایی که باعث حواس پرتی شما میشود را بلاک کنید و یا اینکه برای چند ساعت آفلاین باشید.
• هیچ کدام از دستگاههای دارای نور آبی مثل تبلت، موبایل و لپ تاپ را موقع خواب استفاده نکنید و سعی کنید تمرکز خود را بر روی چیزی به غیر از کار و تجارت خود بگذارید. کتاب بخوانید و یا با دوستانتان صحبت کنید. به دو دلیل اینکار بد و مضر تلقی میشود: اول اینکه خلاقیتتان را تحت تاثیر قرار میدهد و باعث میشود شادابی لازم برای انجام کارها را نداشته باشید. و دوم اینکه باعث میشود بدن شما ملاتونین تولید کند، که برای هورمونهای خواب بسیار مضر است. نور آبی بزرگترین دمشن ملاتونین است.
محیط خود را کنترل کنید. شما باهوشترین فردی هستید که تا به حال دیدهاید. از این موضوع استفاده کنید.
۲. آن « تنها چیز مهم» را که بسیار به آن علاقه دارید، پیدا کنید
اینقدرها هم سخت نیست. قرار نیست آپولو هوا کنید و یا عشق زندگی خود را پیدا کنید! شما تا به الان تقریبا میدانید که میخواهید چگونه باشید و چگونه نباشید. به یاد داشته باشید که قرار نیست دوباره چرخ را اختراع کنید.
آن چیزی که بیشتر از همه در شما شور و علاقه ایجاد میکند و یا چیزی که دوست دارید در زندگی خود و یا دیگران تغییر دهید را پیدا کنید. به یک چیزی که میتوانید بهتر از دیگران انجامش دهید، و یا مشکلی که می توانید آن را بهبود دهید، فکر کنید.
میدانیم که به یک منبع الهام بخش نیاز دارید، اما تلف کردن چندین روز و رفتن از یک وب سایت به وب سایت دیگر کاری را از پیش نمیبرد و کمکی برای یافتن ایده به شما نمیکند.
مارک کوبان میگوید:
هیچ وقت تجارتی را آغاز نکنید مگر آنکه آن را دوست داشته باشید. ایده و استراتژی دلیل بر علاقه نمیشود.
۳. علاقه زندگیتان را یافتید؟ حالا شروع کنید

دست دست نکنید، فقط شروع به کار کنید. مطمئنا اگر در ابتدای کار ببینید که چند نفر با شما ارتباط برقرار میکنند و میخواهند که با شما کار کنند، تحت تاثیر قرار میگیرید. ایدهی خود را بر روی یک ورق کاغد پیاده کنید (بله فقط یک کاغذ!) و بیرون از خانه بروید و با مردم صحبت کنید.
در ضمن این حرف که «نکند آنها ایدهی مرا بدزدند» را فراموش کنید. هر چقدر که میتوانید با مردم صحبت کنید و اگر قرار است ایدهی شما را بدزدند اجازه بدهید این کار را بکنند. شما میتوانید آنها را شکست دهید.
لطفا از گفتن اینکه «من باید سرمایهگذار پیدا کنیم» هم صرف نظر کنید. چطور است که اول کمی فروش داشته باشیم؟ شاید متوجه شوید که لازم نیست سهمی از ایدهی خود را در اختیار سرمایهگذار بگذارید. اگر هم واقعا به سرمایه گذار احتیاج دارید بهتر است اول کمی فروش داشته باشید، آن وقت با قدرت بیشتری جلو میروید.
۴. به سراغ ایدههای دیگر نروید. یک چیز را در ذهن داشته باشید و سعی کنید آن را به نحو احسن اجرا کنید
چون حالا به ایدهای چسبیدهاید و سعی در عملی ساختن آن دارید دلیل نمیشود ایدههای دیگر به ذهنتان خطور نکند. ذهن شما با خیل عظیمی از ایدهها رو به رو خواهد شد که میتوانید در تجارت خود از آنها استفاده کنید و یا ویژگیهایی را به محصول خود اضافه کنید.
تمرکز خود را حفظ کنید و به ایدههای مزاحم نه بگویید. اگر به این کار ادامه دهید ویژگی دیگری در شما تقویت خواهد شد و آن قدرت کلام است.
شما با افرادی که دوباره به شما مراجعه میکنند و تقاضای کار بیشتری را دارند تحت تاثیر قرار خواهید گرفت. چه کسی به رقابت اهمیت میدهد؟ شما فقط با خودتان رقابت میکنید و این تنها چیزی است که در انتها برای شما مهم است.
۵. به اینکه دیگران در مورد شما چه فکری میکنند، توجه نکنید
اگر شما کارآفرین هستید چون قصد دارید زندگی مردم را بهبود ببخشید پس بهتر دوباره از مرحلهی اول شروع کنید. باید مطمئن شوید که علاقهی خود را دنبال میکنید و این شور و علاقه قرار است چیزی را در این دنیا تغییر دهد.
در غیر این صورت شما شکست خواهید خورد. تمرکز خود را از دست خواهید داد و مرتبا با چیزهای دیگر حواستان پرت میشود چون نسبت به کاری که انجام میدهید علاقه ای ندارید.
حالا باید چه کار کرد؟ وقت خود را تلف نکنید و سریع دست به کار شوید.